Je dosha type versus je huidige gezondheidstoestand – Hoe zit dit precies?

Om Ayurveda in je eigen leven toe te kunnen passen en de juiste adviezen voor jezelf er uit te vissen is het belangrijk en onmisbaar dat je het concept van de drie dosha’s (het dosha type) begrijpt.

In deze blog leg ik je eerst uit wat een dosha is en op welk level de dosha’s zich in je leven kunnen manifesteren zodat je voortaan weet welke adviezen wel op toepassing van je zijn en welke adviezen je kunt laten liggen. Laten we beginnen met de dosha’s.

 

Wij zijn de natuur

Ayurveda is een geneeskunde gebaseerd op natuurwetten en dit betekent dat we zijn zoals de wereld om ons heen. Gemaakt van dezelfde elementen. De wereld is een macrokosmos en de mens is de weerspiegeling ervan – hij is een microkosmos.

We zijn dus opgebouwd uit vijf bouwstenen, vijf elementen: Vanuit de ruimte waarin alles bestaat. Vanuit de lucht, de basis van het leven. Van het vuur dat transformeert.

Van het water dat het leven mogelijk maakt en vanuit de aarde, die voor stabiliteit en structuur staat. Elk van deze elementen heeft zijn eigen eigenschappen en gedraagt zich op een bepaalde manier – in de natuur en in ons lichaam.

 

De drie dosha’s: vata, pitta en kapha

Deze elementen komen in drie paren samen en deze paren worden dosha’s genoemd.

• Lucht en ruimte vormen vata
• Vuur en water vormen pitta
• Water en aarde vormen kapha.

De dosha’s manifesteren zich in alles om ons heen. En aangezien we een microkosmos zijn, manifesteren ze zich in ons.

1. In ons lichaam: In hoe we eruit zien, wat onze fysieke kenmerken zijn zoals wat voor soort lichaamsbouw we hebben, hoe groot onze botten zijn of de vorm van onze nagels, neus of ogen zijn.

2. Deze dosha’s manifesteren zich ook in hoe onze levensfuncties verlopen: hoe we verteren, hoe we elimineren, hoe we zweten, hoe zenuwimpulsen, bloed of lymfe in ons circuleren.

3. En tot slot manifesteren de dosha’s zich ook in onze geest. De manier waarop we denken, voelen en reageren op de wereld om ons heen.

 

2 situaties – Je natuurlijke staat en je huidige gezondheidsstaat

Al deze drie dosha’s: vata, pitta en kapha zijn dus in ieder van ons aanwezig. Ik heb drie dosha’s en jij hebt drie dosha’s, je man heeft drie dosha’s maar wat ons uniek maakt is de verhouding van deze dosha’s waar we mee geboren worden. Sommige worden geboren met meer vata dosha, anderen meer kapha, anderen met evenveel pitta en vata bijvoorbeeld en anderen weer met meer vata in de geest en meer kapha in het lichaam. Deze verhouding maakt ons dus zo anders van elkaar.

 

Je natuurlijke staat/ je dosha type – Prakriti

De aangeboren verhouding is wat Ayurveda Prakriti noemt wat ook een dosha type of je ayurvedische constitutie genoemd wordt en wordt bepaald op basis van je lichamelijke kenmerken. In hoe we eruit zien.

Prakriti is je natuurlijke staat, het is je huis en het doel van Ayurveda is om zo dicht mogelijk bij je huis te blijven – om deze dosha’s zo veel mogelijk in balans te houden zodat je gezond kan blijven en zo lang mogelijk van die gezondheid kunt genieten. En dit doe je door ayurvedische aanbevelingen op te volgen voor je prakriti oftewel dosha type of je ayurvedische constitutie.

Maar dit heeft alleen zin als je gezond bent want de verhouding van de dosha’s waar je mee geboren wordt, je natuurlijke gezondheidsstaat kan door allerlei factoren verschuiven zoals voeding, stress, omgeving waar je woont of werkt, je relaties – dit allemaal heeft invloed op de dosha’s. En als dit gebeurt dan raak je uit balans. Wat zich aan het begin in kleine ongemakken kan uiten maar ook tot serieuze aandoeningen kan leiden.

Deze verstoring of verschuiving van de dosha’s heet vikriti.

 

Je huidige gezondheidsstaat – Vikriti

Hoewel je prakriti een prachtig uitgangspunt is als het gaat om preventie van ziekten is je vikriti wat ons het meest interesseert als je al met gezondheidsproblemen worstelt.

Tijdens het bepalen van je vikriti komen we erachter welke dosha je gezondheidsproblemen veroorzaakt. Is het vata, pitta of kapha uit balans? Of misschien is het vata en pitta uit balans? Of misschien is de verstoring zo groot dat alle de drie dosha’s uit balans zijn?

Het feit is dat hoe minder dosha’s uit balans zijn hoe makkelijker het is om te helen.

Hoe kom je erachter welke dosha uit balans is in je lichaam?

De vikriti of je dosha (s) uit balans worden vastgesteld op basis van een diagnose van je vitale lichamelijke functies. Hoe ziet je vertering eruit? Hoe ziet je eetlust eruit? Welke weefsels in je lichaam zijn aangetast? Is het je vetweefsel waardoor je last van overgewicht hebt of juist moeite hebt met aankomen? Of zijn dit je botten waardoor je steeds gewrichtspijn ervaart?

Hiermee onderzoek je dus welke functie in je lichaam verstoort is en welke dosha dit heeft veroorzaakt. Om te herstellen ga je dus die “dosha uit balans” behandelen.

 

Lichamelijke versus mentale vikriti

Ook komt het vaak voor dat de dosha die je fysieke problemen veroorzaakt niet perse dezelfde hoeft te zijn die je mentale problemen veroorzaakt. Je kan bijvoorbeeld last van overgewicht hebben wat op kapha uit balans in het lichaam duidt en tegelijkertijd last van onzekerheid, onrust en angsten hebben wat op vata uit balans in de geest duidt. Door zulke gevallen raken veel mensen in de war, omdat ze niet weten hoe ze zichzelf moeten balanceren. Als je je hierin herkent dan wil ik dat je deze regel onthoudt:

Mentale problemen hebben een mentale aanpak nodig.

Als je geest in onbalans is en dit geldt ook voor je gevoelens en emoties, dan zijn kruiden en voeding niet genoeg. Deze mentale problemen vragen ook om een psychologische en spirituele aanpak.

 

Een voorbeeld

Maak kennis met Anne, Anne komt in aanraking met Ayurveda en komt erachter dat haar prakriti – haar dosha type pitta is. Dit is al op afstand te zien als je naar haar lichaamsbouw kijkt die precies goed is. Zij is niet te dun en niet te groot. Zij heeft een rechte, puntige neus die duidelijk pitta kenmerk is met een lichte, roodachtige huid met veel sproetjes.

“Leuk!”, denkt Anne. “Ik ga Ayurvedische adviezen volgen voor pitta dosha!”

Maar….

Anne heeft een probleem. Zij begint aan te komen en de overbodige kilo’s gaan niet zomaar weg, viel haar op. – Anne’s dosha uit balans op lichamelijk niveau is kapha uit balans.

In dit geval moet Anne geen ayurvedische adviezen voor een pitta volgen – haar dosha type, maar juist adviezen voor een kapha – haar vikriti, haar huidige gezondheidstoestand, om deze zo snel mogelijk in balans te brengen.

Maar overgewicht is niet haar enige probleem. Anne merkt namelijk dat ze problemen met slapen krijgt, ze wordt onrustig en kan zich moeilijk concentreren. – Anne’s dosha uit balans op mentaal niveau is vata uit balans.

In dit geval moet Anne wederom geen ayurvedische adviezen voor een pitta volgen maar juist adviezen om vata in de geest te balanceren.

Dus zoals je kunt zien, op het moment dat je gezondheidsproblemen ervaart maakt het niet echt uit dat Anna’s prakriti pitta is – wat wel uitmaakt is dat kapha en vata uit balans zijn en problemen creëren en dat kapha en vata in balans gebracht dienen te worden zodat Anna zich weer goed in haar vel voelt.

 

Belangrijk om te onthouden is dat:

1. Alle drie dosha’s zijn in elk mens aanwezig en sturen alle mentale en fysieke functies aan

2. De verhouding van deze dosha’s in jouw lichaam is wat je uniek maakt – het is je dosha type

3. De verstoring van de dosha’s creëert problemen in je lichaam en geest.

4. Elke van de dosha’s kan problemen bij je creëren. Ongeacht dominante dosha.

5. De dosha die op lichamelijk niveau problemen creëert hoeft niet dezelfde dosha te zijn die problemen op je mentale niveau veroorzaakt.