Wat is een dosha en hoe kom ik hier achter?

Welke dosha ben ik? Dit is denk ik de meest intrigerende vraag bij iedereen die nieuw in Ayurveda is. De meest intrigerende maar ook de meest belangrijkste vraag.

Het concept van de dosha’s is namelijk het fundament van de Ayurvedische leer die de basis legt om jezelf goed te begrijpen.

Wat zijn de dosha’s?

Volgens Ayurveda is alles in het universum, en ook jij dus, opgebouwd uit vijf bouwstenen, ook bekend als de vijf grote elementen. Dat zijn lucht, ruimte, vuur, water en aarde. Deze elementen vormen vervolgens drie paren en manifesteren zich in de drie doshas: vata, pitta en kapha.

Iedereen bestaat uit drie dosha’s en toch is iedereen uniek

Elke van deze dosha’s heeft een specifieke functie in ons lichaam en zonder de drie dosha’s zou je lichaam niet bestaan. Iedereen is dus met alle de drie dosha’s geboren maar wat ons van elkaar verschilt is de verhouding van deze dosha’s tot elkaar. Als je bijvoorbeeld met veel element vuur geboren bent betekent dit dat je pitta domineert en in gemeenschappelijke taal wordt gezegd dat je een pitta bent.

Dosha’s op lichamelijke niveau

Op het fysieke niveau manifesteren zich de drie dosha’s in je lichamelijke kenmerken. De vorm van je neus, je lippen of bijvoorbeeld je voorhoofd zijn de manifestatie of afspiegeling van deze dosha’s. Op deze manier kun je zien welke van de dosha’s in je lichaam domineert en dat bepaalt je aangeboren natuur. Je lichaamstype, ook metabolische constitutie genoemd of in het Sanskriet: Prakriti. 

Prakriti bepaalt hoe je metabolisme werkt, welke organen kwetsbaar zijn, voor welke aandoeningen je vatbaar bent, wat aan je gezondheid bijdraagt en wat niet.

Het doel van Ayurveda is om deze dosha’s zo veel mogelijk in de oorspronkelijk verhouding te behouden en zo gezond te blijven. Raken ze uit balans? Dan zal dit zich uiten in lichamelijke klachten die vaak verholpen kunnen worden door het opvolgen van het voor jouw juiste dieet en levensstijl.

Dosha’s op mentaal niveau

Net zoals op het lichamelijke niveau, zal ook op het mentale niveau meestal een of twee van de dosha’s zich manifesteren. Deze dosha word je gegeven aan het begin van je leven en vervolgens gevormd door de invloeden van de wereld om je heen.

Het bepaalt hoe je denkt, hoe je reageert op de wereld om je heen en wat je talenten en zwakheden zijn. Het is je unieke samenstelling van mentale en emotionele eigenschappen.

Ayurvedische psychologie leert hoe deze eigenschappen zich manifesteren op het moment wanneer je in en uit balans bent en leert je hoe je je mentale gezondheid zo goed mogelijk in balans kunt houden. 

Als je geest in onbalans is, en dat geldt ook voor je gevoelens en emoties, dan is een medicinale en nutritionele ayurvedische benadering niet voldoende. Deze problemen hebben een psychologische en spirituele benadering nodig.

Lichamelijke versus mentale dosha

Om een volledig beeld van jezelf te krijgen is het belangrijk om niet alleen je lichamelijke maar ook je mentale dosha te bepalen.

Wat ik bijvoorbeeld vaak in de verschillende online tests zie is dat er vragen met betrekking tot psychologische kenmerken en lichamelijke kenmerken door elkaar worden gehaald.

Zo kan het zijn dat kapha je dominante dosha op het lichamelijke niveau is, wat zich uit in prachtige grote ogen, dikke haren, volle lippen en ideale tanden maar je hebt een dominante pitta dosha op mentaal niveau wat zich uit in ondernemen, misschien soms iets te scherpe tong, vastberaden en ambitieus zijn.

In dit geval is het belangrijk om ook de adviezen te onderscheiden in adviezen voor een kapha lichaam en pitta geest.

Als dit niet gebeurt kun je je lichaam meer schade dan goeds toebrengen.

Om een voorbeeld te geven. Op een dag ben ik met een klant in gesprek geraakt die na het invullen van een test gestopt was met het drinken van gemberthee. Dat deed zij omdat ze volgens een test in de categorie pitta viel. Na een grondige diagnose bleek dat zij een kapha lichaam had en een pitta geest. In haar geval zou gember thee dus nog steeds van toepassing zijn.

Hoe kom je erachter welke dosha je bent?

Als je serieus met Ayurveda aan de slag wilt en wilt weten welke dosha je bent, nodig ik je uit om deel te nemen aan het Ayurveda Fundament traject. Dankzij dit traject kom je erachter welke dosha op je lichamelijke en geestelijke niveau domineert en je krijgt adviezen op maat.